Tour audio Leiden: tuinen van plezier

Deze wandelroute is 7 km lang.
De zes kilometer lange vestinggracht en singels van Leiden vormen een van de grootste  stadsverdedigingswerken van Europa. Omdat de singels en trekvaarten vrij moeten blijven van bebouwing ontstaat hier een specifiek Leidse vorm van buitenplaatsen: de speelhuizen en tuinen van plezier. Niet alleen de vermogende elite maar ook gegoede burgers proberen een tuin te verwerven. Uit die speeltuinen met houten gebouwen groeien soms toch woningen of buitenplaatsen, zoals Groenhoven, Vreewijk en Veld- en Cingelzigt. Ook de Hortus Botanicus ontstaat als een particuliere tuin van de Leidse hoogleraar Lipsius.
Maar rond 1900 is het afgelopen met de buitenplaatsen, blekerijen en bloemisterijen rond de singels. Onder druk van de verstedelijking  worden ze verkaveld en uitgegeven voor woningbouw. Toch zijn op enkele plekken nog theekoepels en tuinpaviljoens langs de singels te vinden.

Verdwenen kastelen rond Leiden

Rond Leiden bevonden zich ook diverse ridderhofsteden, versterkte woningen en kastelen zoals Cronesteyn, Stenevelt, Berendrecht, Ter Mey en Paddenpoel. Behalve de Burcht in hartje Leiden zijn de meeste van de kaart verdwenen, maar soms zijn funderingsresten of de slotgracht behouden,  zoals bij kasteel Paddenpoel en kasteel Cronesteyn. Verder zijn twee schitterende buitenplaatsen  aan de Oude Rijn bewaard gebleven: Huis ter Wadding in Voorschoten en Rhijnhof; beide dateren uit de 17e eeuw. 
In De Leidse Lustwarande beschrijft Henk Rijken de buitenplaatsen en “tuinen van plezier “ in en  rond Leiden in vroeger eeuwen. De stadswandeling voert langs de zuidelijke singels van Leiden, waarbij men enkele van deze tuinen passeert. De route terug loopt grotendeels via de cultuurhistorische Singelpark-route.