音频游览 Цэнтр Берасця: украінскія гісторыі

Брэст мае доўгую, разнастайную і шалёна цікавую гісторыю. Спакон веку тут жылі людзі розных моў і культур. Прапануем вашай увазе тур па мясцінах, звязаных з жыццём украінцаў Берасцейшчыны, у цэнтры горада.

На цэнтральных вуліцах вы сустрэнецеся з галіцка-валынскім князем Уладзімірам Васількавічам — самым паспяховым кіраўніком Берасця, іконай фемінізму Лідзіяй Гарбачовай, паэтам-экспрэсіяністам Дмытром Фалькіўскім, удзельнікамі ўкраінскага антынацысцкага падполля, дзейнасць якога ў Берасці пакуль малавядомая... Таксама вы сутыкнецеся з сусветнавядомымі героямі ўкраінскай гісторыі, такімі як Леся Украінка, балетмайстар Васіль Аўраменка, аўтар гімна "Ще не вмерла Україна" Паўло Чубінскі...

Пункты гіда арганізаваныя ў такім парадку, каб іх зручна было наведваць пехатой, на ровары ці самакаце. Маршрут — ад вакзала да ЦУМа, і назад. Не ўсе гістарычныя будынкі, пра якія ідзе гаворка, захаваліся. Але мы палічылі важным адзначыць, якія істотныя аб'екты некалі знаходзілася на месцы сучасных, напрыклад, ЦУМа або "Дзіцячага свету".

Наведваць пункты можна ў любым зручным парадку. Таксама запрашаем скарыстацца пешаходным турам па Брэсцкай крэпасці і вялікім турам па ўсім Берасці (80 мясцін). У тэкстах да гэтага гіда вы знойдзеце адсылкі да пунктаў вялікага туру, каб удакладніць або паглыбіцца ў тэму.

Украінская гісторыя Берасця надзвычай насычаная, але і незвычай драматычная, поўная выразных знакаў, сплеценая з найвыразнейшых лёсаў і яркіх падзей. У гісторыі горада вялікі ўдзел прымалі як мясцовыя (карэнныя, аўтахтонныя) украінцы, так і прыезджыя.

Часам узнікае пытанне: хто такія аўтахтонныя ўкраінцы Берасцейшчыны? Калі ў нашым рэгіёне (Беларусь і Украіна) адбывалася фарміраванне нацыянальнай самасвядомасці, многія жыхары Берасцейшчыны ўсвядомілі, што гавораць па-ўкраінску і ўспрынялі ўкраінскую нацыянальную ідэю. У 1897 годзе падчас перапісу больш за 80% насельніцтва Брэстчыны назвалі ўкраінскую мову роднай мовай. У 1910-я гады гэтыя людзі наведвалі ўкраінска-польскі тэатр у Брэсцкай крэпасці, а ў 1920-я адкрылі ў Брэсце ўкраінскую школу і ўкраінскі банк. Многія з іх сталі героямі гэтага гіда.

У 1918-пачатку 1919 гадоў Берасцейшчына ўваходзіла ў склад Украінскай Народнай Рэспублікі. А калі на ўкраінскія землі прыйшлі бальшавікі, у Брэсце, які ў той час ужо належаў Польшчы, пасяліліся многія эмігранты з УНР. Пра некаторых з іх вы таксама даведаецеся з гіда.